Бу футболчи «Спартак» (Москва)нинг олтин даврида жамоа етакчилари қаторида гавдаланган, кейин бирданига омма назаридан четга чиққан. Гап ўзбек футболининг ёрқин тарбияланувчиларидан бири Андрей Пятницкий ҳақида кетмоқда. У ҳозир қаерда? Эҳтимол, Андрей ҳалигача вақтида Испанияга кетиши мумкин бўлганини билмагандир. Олег Романцев ортидан... Ўтган асрнинг 90-йиллари бошидаги унутилмас «Спартак»нинг ҳар бир позициясида ёрқин, мукаммал ижрочилар жамланишган эди. Андрей Пятницкий ҳаттоки, шундай юлдузли таркибда ҳам алоҳида ажралиб турарди. Меҳнаткаш, тезкор ва футбол бобида ақлли хавбек қисқа вақтда Олег Романцев учун чинакам юлдуз, мухлислар учун эса ёқимтой ўйинчига айланди. Аммо фаолиятини анча барвақт якунлаб, омма ракурсидан четга чиқди. Нима учун? championat.com сайтининг қуйидаги мақоласи айнан собиқ «пахтакорчи»нинг фаолият йўли ва кейинги тақдири ҳақида.
Европага йўл олишимумкин эди, бироҚ...
Андрей Пятницкий фаолиятининг бошланиш қисмида мажбуран ЦСКА сафига қўшилади. Ҳарбий хизматдан кейин эса жонажон клуби - «Пахтакор»га қайтади. Андрей Ўзбекистонда туғилган. Бўлажак футболчининг ота-онаси 1966 йилги зилзиладан кейин шаҳарни тиклашга сафарбар қилинганлар орасида Тошкентга кўчиб ўтишганди. Андрей футболга айнан шу шаҳарда, маҳаллий «Старт» жамоасида қадам ташлайди. Иқтидорли йигитни 17 ёшидаёқ Республиканинг бош жамоаси - «Пахтакор»га жалб қилишади ва у тошкентликлар сафида бир мавсум ўйнайди. Андрей ўша вақтдаёқ омма эътиборига тушиб улгурганди ва собиқ иттифоқда тез-тез кузатиладиганидек, уни ЦСКАга «чақиришади». «Армиядан ҳеч қаерга қочиб бўлмайди, - дея ҳазиллашганди Пятницкийнинг ўзи бир сафар. - Мен эса дарҳол хизматга бориб, қутулишни хоҳлаганман». Андрейнинг айтишича, у ЦСКАда атиги «бир йил яхши ўйнаган». Ярим ҳимоячини Москвага чорлаган Юрий Морозов уни иккинчи мавсумда шунчаки, захира ўриндиғига «михлаб» қўйганди (атиги 7та ўйинда иштирок этган). Хизмат муддати якунлангач, клуб Пятницкийни қолишга кўндиришга ҳарчанд уринмасин, футболчи кетиш фикридан қайтмайди. Ҳаттоки, лейтенант унвони ҳам уни тўхтатиб қололмайди. Лекин футболчининг ЦСКАдан кетиши осон кечмайди. «Морозов ҳар кўрганида бақирар ва ҳарбий хизмат якунлангач, кузда қўйиб юбормай, 31 декабргача ушлаб туришини айтиб, дағдаға қиларди!», - дея эслайди Андрей.
Футболчининг хотирлашича, у Москвада, «армиячилар» сафидаги икки йил давомида роса эзилган. Яъни уйини қўмсаган. Айни ўша пайт жонажон клуби - «Пахтакор» элитага қайтиш ҳаракатини жиддийлаштирганди. «ЦСКАдан кетаётганимда, Киев «Динамо»си ва «Спартак»дан яхшигина таклифлар тушди. Бироқ Тошкентга қайтишни лозим топдим, олдимда аниқ мақсад бор эди: 3 йил ичида «Пахтакор» билан олий лигага чиқиш», - дея ўша қарорини изоҳлаганди Андрей. «Пахтакор» айнан 3 йилдан кейин, мавсум-1991да элит дивизионга қайтади. Худди Пятницкий режалаштирганидек.
Романцев ва Пятницкий «Депортиво»га кетишлари мумкин эди...
Ҳа, Олег Романцев вақтида «Депортиво»га кетиши ва ўзи билан айнан Андрей пятницкийни ҳам эргаштириши ҳеч гап эмасди. Бироқ улар «Спартак»да қолишади (бежиз эмас). 1991 йилги мавсум собиқ иттифоқ чемпионати тарихига охиргиси сифатида кирди. Иттифоқ таназзулга учрагач, ҳар бир республикада миллий турнирлар йўлга қўйилди. Аслида бошида МДҲ чемпионатини ташкил этиш ғояси ҳам ўртага ташланган эди (Евро-92да айнан МДҲ терма жамоаси қатнашган), бироқ Москва клублари унда иштирок этишдан бош тортади. Аниқроғи, «Спартак», ЦСКА, «Торпедо», «Динамо» ва «Локомотив» бу борада тегишли меморандумга имзо чекади. «Ўша вақт ҳамма тарқалиб кетганди. МДҲ чемпионати схемаси ва тузилмаси ҳақида аниқ тасаввур ҳам йўқ эди. Шунингдек, турнирнинг охиригача давом этишига ишонч бўлмаган», - дея эслаганди афсонавий футболчи, кейинчалик «Футбол-хоккей» ҳафтаномасида бош муҳаррир вазифасида ишлаган Виктор Понедельник.
Ўзбекистон чемпионати моҳиятан олганда, Пятницкий иқтидорини қизиқтиролмасди. Андрейнинг айтишича, «Пахтакор» мавсумлар оралиғидаги тайёргарлик жараёнида рақибларини ҳаттоки, икки хонали рақамлар ҳисобида енгган. Бу вақтда футболчига «Спартак» томонидан жиддий қизиқиш бўлади. Пятницкий эса ўзи билмаган ҳолда, «Депортиво» сафига қўшилиши мумкин эди. Бир ўзи эмас, Олег Романцев билан бирга. Романцевнинг «Мен ва «Спартак» ҳақида ҳақиқат» номли автобиографиясида испанлар билан музокара жараёнида қатнашган Алексей Прудников хотиралари келтирилган: «Романцевни «Депортиво» стадионига олиб боришди, мураббийлар штаби билан таништиришди. Унда Арсенио Иглесиас ҳам бор эди. Бу мутахассис Романцев билан бирга ишлаш, унга кўмаклашишни хоҳлаганди. Якунда штабга мураббий-таржимон сифатида Дасаев кириши, қўшимчасига Романцев ўзи билан икки футболчи - Кульков ва Пятницкийни клубга олиб ўтиши хусусида келишувга эришдик. Андрей ўша вақт ҳали «Спартак»да ўйнашга улгурмаганди, лекин Романцев аллақачон унга кўз тикиб бўлганди». Бироқ охир-оқибат, на Олег Иванович ва на Пятницкий Испанияга кетади (дадиллик етишмаганди). Лекин 1992 йили уларнинг йўллари Тарасовкада кесишади. «Романцев ёнига борганимда, у дарҳол огоҳлантирди: «Жамоа йўқ. Тезда таркиб йиғиш керак, — дея ҳикоя қилган ўша биография китобида Романцевнинг «Спартак»даги ёрдамчиси Александр Тарханов. — Натижада Есауленко(«Спартак»нинг ўша вақтдаги вице-президенти) билан енг шимариб ишга киришдик. Мен жумладан, «Пахтакор»дан Пятницкий ва Кечиновни таклиф этдим, Одессадан эса Цимбаларь ва Никифоровни».
Андрейнинг «Спартак»даги фаолияти омадсиз бошланади - ҳам ўйин, ҳам руҳий муаммолар таъсири билинган эди. Зеро, у «Пахтакор»да асосан таянч ярим ҳимоячиси вазифасини бажарганди, «Спартак»да эса бирданига ҳужумга яқин ҳудуддан жой олади. Шунингдек, провинциал мажмуадан чиқиб, бошқа муҳитга мослашиш ҳам қийинчилик туғдиради: у «колхозда тентираб юрган» вақт бўлажак клубдошлари «Реал» ва «Наполи» устидан ғалаба нашидасини суришга улгуришган эди. Муҳими, Андрей атиги 2 ой ичида барчасига кўникади. Бунда Романцевнинг Пятницкий ва Ледяхов ўрнини алмаштириш қарори ҳам катта роль ўйнаган, албатта. Биринчиси таянч ҳудудига қайтади, иккинчиси эса олдинроққа сурилади. Александр Тархановнинг айтишича, Николай Петрович Старостин ҳаттоки, бошида мураббийларни койиган ҳам: «Ўзи Пятницкийни нима учун олдинглар?» Буни эшитган Андрей «Спартак»дан кетишни ҳам хоҳлаган. Муҳими, футболчи ўзи учун нисбатан қулайроқ позицияда яхши ўйнай бошлагач, Старостин ўз фикрини дарҳол ўзгартирган: «Пятницкийни таклиф қилиб, жуда тўғри қилган экансизлар!»
Пятницкий «Спартак»даги илк мавсумида 23та ўйин ўтказиб, 5та гол уради. Яна бир йилдан кейин мутлақо бошқача рақамлар юзага келади: 39та ўйин, 14та гол ва 12та самарали узатма. Андрей жумладан, «қизил-оқлар» учун драматик тус олган Европа Чемпионлар кубогида «Ливерпуль», «Фейеноорд» ва «Антверпен» жамоалари дарвозасини ишғол қилади. Умуман, футболчи мавсумнинг энг яхши футболчиларидан тузилган «Рўйхат 33»га 3 бора киради, Россия миллий жамоаси сафида ЖЧ-94га боради. Валерий Карпин орадан кўп йиллар ўтиб, ўз талқинидаги россиялик энг кучли 5 нафар футболчи сифатида Пятницкийни ҳам тилга олганди. «Унинг имкониятларини яхши биламан, ахир бирга ўйнаганмиз. Эҳтимолки, Андрей футболда бор иқтидорини тўлиқ намоён қилолмаганлардан биридир», - деганди Карпин.
Жароҳатлар ва
фаолиятининг уфҚи...
Пятницкий «Спартак»дан кетгач, айтарли ўйнагани йўқ. Аслида у ўтган асрнинг 90-йилларидаги аксарият «спартакчилар» каби бемалол хорижга юзланиши мумкин эди. Бироқ жароҳатлар панд беради. Андрей 1995 йилнинг май ойида, терма жамоа ўйинида болдир бўғинидан жиддий жароҳатланади. Унга яхши таниш кўнгилсизлик. «Текис юзага оёқ қўйгандек бўлдим, бироқ у ерда қандайдир чуқурлик бор экан», - деганди жароҳати юзасидан Пятницкий. Яқин ҳудуддаги шифохонада футболчига лангет қўйишади, бироқ у жароҳатланганига 6 кун бўлганидан кейингина «тузукроқ врач»га дуч келади (май байрамлари чўзилиб кетганди). Кейинроқ ойдинлашича, Пятницкий тезкор операцияга эҳтиёж сезган экан, агар вақтида жарроҳлик столига ётганида, балки оғир оқибатларни четлаб ўтармиди? Бироқ футболчи бунинг ўрнига узундан-узун муолажа ва тикланиш жараёнига йўлиқади. Шикастланган болдири ҳар дамда ўзини билинтириб турар, унга тўлақонли шуғулланиш асносида аввалги спорт формасини тиклашига халақит берарди. Ўзига ўта талабчан бўлган Андрей номига ўйнашни асло истамасди. «У ўзига танқид кўзи билан қарайдиган, барчасини кўнглига оладиган йигит, - деганди Тарханов. — Ҳаттоки, ўйини ўхшамаса, асабийлашиб, ўзини тинмай койирди: «Ношудман, қўлимдан ҳеч нарса келмайди. «Спартак»да ўйнашга муносиб эмасман!» Шундай вақтларда Андрейни тинчлантиришга тўғри келарди». Хуллас, Пятницкий ҳар қандай танқидни оғриқли қабул қиларди. Дейлик, трибуналардан ҳуштакбозлик янграса ёки газетада ўйинига паст баҳо берилса, ўзини қўярга жой тополмасди. Вақт ўтиши билан эса, ўз салоҳиятига ишонч ҳиссини йўқотиб, таркибдан тушиб қолади. Эҳтимол, кун тартиби билан келишолмаслик ҳам таъсир кўрсатгандир. Спорт нуқтаи назаридан, албатта.
Жамоавий ўтиришлардан бири оқибатида Игорь Ледяховни «Спартак»дан ҳайдашади. Унинг ўзи интервьюларидан бирида ўша воқеа тафсилотлари билан ўртоқлашган эди: «Романцев таркибдан четлатилганимни эълон қилгач, ўша ўтириш иштирокчиларидан бири Пятницкий охирги қатордан туриб, мураббийга юзланди: «Олег Иванич, мумкин бўлса, бир оғиз гап...». Романцев ҳайрон: «Ҳа, Андрей, гапир». Шунда Пятницкий яна сўроқ оҳангида мурожаат қилди: «Рухсат беринг, Ледяховни ўз оталиғимга оламан, қўлидан тутиб юраман!» Бутун жамоа жойидан ағанаб тушди, гўё! Ҳаттоки, Романцевнинг ўзи ҳам хандон отиб кулиб юборди ва қўл силтади: «Майли, машғулотга бор».
Ледяховдан яна бир хотира - буниси ўтган асрнинг 90-йиллари футболидаги урф ҳақида: «Базамиз ёнида хушманзара бир маскан бор эди - Пирогово. Хуллас, навбатдаги ўйин арафасида рақиб жамоадаги ҳамкасбларимизни кабобхўрликка таклиф қилдик. Яхши ўтирдик, дам олдик ва Тарасовкада вақтида йиғилдик. Ўзимиз эмас, «торпедочилар» билан бирга. Бу ўша вақт учун оддий ҳол саналарди. Бироқ базада кутилмаганда, Романцев билан тўқнаш келиб қолдик. Табиийки, жанжал бошланди. Олег Иванич дарғазаб оҳангда бақирди: «Ҳой сен, бузғунчи. Хайр». Унга ялиндим: «Илтимос, хатони тўғрилаш учун битта имконият беринг!» Романцев шунда бироз юмшади: «Хўп, ҳаммаси «Торпедо» билан қандай ўйнашингларга боғлиқ». Учрашувда 3:0 ҳисобида ғалаба қозондик, мен гол уришдан ташқари, яна бирига ассистентлик қилдим. Шу-шу бу масала муҳокама қилинмади. Пятницкий эса ўйиндан сўнг ҳазиллашишга ҳам жазм этди: «Стол атрофида ҳам, майдонда ҳам ҳеч нарса қилолмайди».
Пятницкий «Спартак» ва катта футболдан бир вақтда кетади. Атиги 30 ёшида. Кейинчалик собиқ клубдоши Кульков уни Саратовнинг «Сокол» клубига чақиради, бироқ... «Вася жамоада бўғинларни тиклашга уста мутахассис борлигини айтди. Шунинг учун маълум муддат жамоа ихтиёрида бўлдим, 1та ўйинда захирадан майдонга тушиб, гол ҳам урдим. Аммо яна жароҳат... Шундан сўнг мавсум мен учун якунланди», - дейди Пятницкий футболдаги охирги уриниши ҳақида. Андрейнинг хизматига бошқа клублар ҳам қизиқади, бироқ Москваники эмас. Пятницкий эса бошида асосан оиласи туфайли ёқтирмаган пойтахтдан кетишни истамайди.
Андрей Пятницкий ҳозир нима билан машғул?
Футболчилик фаолиятини якунлагач, Андрей учун ҳаётда қийин даврлар бошланди. Тўғри, у оз-моз пул топди, асосан фахрийлар турнирларидаги иштирок ортидан. «Хайриятки, жамғармам бор эди, - дея тан олганди Пятницкий 2002 йили. - Агар Германия терма жамоасида ўйнаб, оғир жароҳатга йўлиққанимда, эҳтимолки, менга қандайдир ёрдам пули ёки нафақа тайинлашарди. Бизда эса бунақа нарсалар йўқ». Пятницкий маълум муддат «Спартак»да ҳам ишлади - академия ва ўринбосарлар жамоасида. Лекин мунтазам эмас, вақти-вақти билан футболдан узоқлашди. Энди эса матбуот вакиллари билан деярли гаплашмайди, анчадан буён алоҳида интервью бермаяпти. Тўғри, аҳён-аҳёнда матбуот орқали қайсидир долзарб масала юзасидан фикр билдириши мумкин. Муҳими, Андрей Владимирович Новомосковскда фаол мураббийлик ишига қайтди. Яъни ўтган йили «Химки-Арсенал» (Туланинг «Арсенал» жамоаси ўринбосарлар таркиби) мураббийлар штабига қўшилди. Жорий йил эса бош мураббий Сергей Подпалий РФИда иш бошлагач, унинг ўрнини эгаллади. Пятницкий жамоаси ҳозир ўз зонасида 7та турдан кейин пешқадамлик қилмоқда, бирор марта мағлубиятга учрамаган ҳолда!
У.УМАРОВ тайёрлади.
Манба: interfutbol.uz
Киритилган сана: 17.12.2017 17:00
Киритилган сана: 23.11.2017 06:27
Киритилган сана: 29.10.2017 17:51
Киритилган сана: 20.12.2017 09:09
Киритилган сана: 26.11.2017 06:28
Киритилган сана: 29.12.2017 00:29
Киритилган сана: 16.05.2017 14:23
Киритилган сана: 23.07.2017 22:07
Киритилган сана: 24.11.2017 00:17
Киритилган сана: 21.09.2017 12:35
Киритилган сана: 16.01.2018 04:31
Киритилган сана: 07.01.2017 14:02
Киритилган сана: 05.11.2017 13:21
Киритилган сана: 09.10.2017 00:15
Киритилган сана: 08.05.2017 04:20