Тақдир. «КХДР Роналдуси» фаолиятини БМТ (Бирлашган Миллатлар Ташкилоти) яксон қилгани ростми? Ҳар ҳолда, иқтидорига юксак баҳо берилган Хан Кван Сондан ҳаттоки, камтарингина «Тамбов» ҳам бош тортди. Бир қарашда, футбол қаердаю, Шимолий Кореянинг ядровий дастури қаерда? Аслида КХДР футболи вакиллари азалдан Европа чемпионатларида камдан-кам кўриниш беришган, аммо БМТ Хавфсизлик кенгаши санкцияларидан кейин уларнинг хориж клубларига чиқиш эшиклари деярли ёпилди. Зеро, 2017 йилнинг декабрь ойида қабул қилинган 2397-сонли резолюцияга биноан, КХДР фуқароларининг чет элда ишлашлари мумкин эмас...
***
БМТ ёхуд дунё ҳамжамиятининг ушбу резолюциясидан айниқса, «Кальяри» ва «Ювентус»нинг собиқ футболчиси Хан Кван Сон кўп жабр кўрди. Айтиш мумкин бўлса, 22 ёшли иқтидорнинг фаолияти олдига катта тўсиқ тушди. Ҳар ҳолда, унинг ватанига қайтиб, футболни йиғиштириб қўйишига тўғри келди. Гап Барселонада таҳсил олган (ҳукумат инояти билан, албатта) ва 16 ёшида «А» серия клуби сафига қўшилиб, Италияда 5 йил яшаган йигит ҳақида кетмоқда. Хан Кван Сон Пхеньянда туғилган ва катта эҳтимолки, ёшлиги КХДРдаги аксарият болаларникидан фарқланмаган: пионерлик галстуки, миллий мафкура ва тарих сабоқлари, ота-онанинг қатъий тарбияси... Лекин Кван Сон тенгдошлари билан хурсандчилик қилиш ва кўчада ўйнаш каби болаларга хос қувончлардан бебаҳра қолмаган, барибир. Хуллас, унинг ҳаётида фақат бекорчилик йўқ эди. Чунончи, кореялик ҳар бир бола ёшлигидан бирор юмуш билан банд бўлади. Хуллас, Хан Кван Сон футболни танлаган ва аввалига спорт мактаби, 2013 йилдан эса Ким Чен Ин ҳокимият тепасига келганидан кўп ўтмай, Пхеньянда очилган Халқаро футбол академиясида шуғулланган. Бу масканга фақат ноёб истеъдоди билан кўзга ташланган алоҳида йигитларни олишган. Улар учун энг асосий истиқбол хорижда таҳсил олиш саналган. Хан чинакам вундеркинд эди ва Европада ўқиш учун танланган 40 нафар ёш футболчи қаторига қўшилади. Шу ерда бир нарсани эътиборга олиш керак, агар у оддий оилада тарбияланганида, эҳтимолки, минг истеъдодли бўлса ҳам, танланганлар гуруҳига тушолмасмиди? Хуллас, сараланган болалардан 20 нафарини Италия ва қолганларини Испанияга жўнатишди. Шу тариқа ёш Хан Барселона мактабида таҳсил олиш бахтига муяссар бўлди.
***
Кореялик иқтидор 1 йиллик амалиёт тугагач, ватанига қайтди. Шундай истеъдоднинг КХДР лигасида сўниши аянчли эди. Хайриятки, 2015 йили Италиянинг «Кальяри» клуби қаҳрамонимизни ўз сафига олди. Корейс матбуотида ёзилишича, бу ўтиш Сильвио Берлусконинг «Олға, Италия!» партияси вакили, бир йилча олдин КХДРга ташриф буюрган италиялик сенатор Антонио Рацци туфайли амалга ошган. Дарвоқе, у кейинчалик бир неча марта Шимолий Кореяни эркин ва фаровон мамлакат, Ким Чен Инни эса «муросали диктатор» сифатида таърифлади. Умуман олганда, Хан Кван Сон Италияга йўл олишидан олдин халқаро даражада бир мунча танилишга улгурганди: 2014 йили U-16 тоифасидаги Осиё кубогида ғолиб чиқди (шимолликлар финалда асосий «душман» - Жанубий Корея термасини 2:1 ҳисобида енгишган), кейин U-17 белгисидаги ЖЧ-2015да терма жамоасининг 1|8 финалгача далил ўйнашига ёрдам берди. Натижада The Guardian нашри уни жаҳоннинг 1998 йили туғилган энг истиқболли 50 нафар футболчиси рўйхатига киритди. Хуллас, Хан италияликларни икки оёғи билан бирдек зарба бериш қобилияти, дриблинг салоҳияти, гол вазиятини тез илғаши ва ўйинни нозик тушуниши билан ўзига қаратганди. 2017 йилнинг март ойида «Кальяри» Кван Сон билан тўлақонли шартнома (3 йилга) тузилганини эълон қилди. Кореялик йигит «Лацио»га қарши кечган ўйинда атиги 5 дақиқа тўп сурди, аммо шу камтарона дебюти билан тарихга кирди - Европанинг кучли 5та лигасида ўйнаган Шимолий кореялик биринчи футболчи бўлди. Шартнома расмийлаштирилганидан кўп ўтмай, яна бир тарихий воқеа кузатилди - КХДР футболи вакили «А» серияда гол урди! У ўша мавсум охиригача «Кальяри»нинг яна 3та ўйинида майдонга тушди ва ёзда ижара келишуви асосида «Перуджа»га йўл олди. Бу клубда Шимолий кореялик яна бир футболчи, айнан Пхеньян Халқаро мактаби тарбияланувчиси Чхве Сон Хёк ўйнарди. 2016 йили «Фиорентина» сафига қўшилган ушбу ярим ҳимоячи жамоада ўйнолмаганди. Биринчидан, у йигитларга қўшилолмади (Италия ОАВ хабарларига кўра, Хёкка жамоадошлари ва ОАВ вакиллари билан алоқа қилиш, шунингдек, интернетдан фойдаланишни тақиқлаб қўйишганди). Иккинчидан, унда ўзига хос истеъдоди йўқ эди. Учинчидан, клуб футболчи маошидан 70 фоизини ватани -ҳукуматга юборишини билиб қолиб, ўртадаги шартномани бекор қилди. Қисқаси, Чхвенинг тақдири ўртоғиникига қараганда анча ачинарли бўлди: аввалига ижара сафарларидан бўшамади, ҳеч қаерда ўйнамади, кейин 2020 йил бошида ватанига жўнаб кетди - яна ўша санкциялар туфайли...
***
Хан Кван Сон эса «Перуджа»да 2 мавсум анча муваффақиятли ўйнади: 39та учрашув, 11та гол, 5та самарали узатма. 2019 йилнинг сентябрига келиб, ОАВ томонидан «Шимолий кореялик Роналду» мақомини олган футболчи ижара келишуви бўйича «Ювентус»га ўтди. Шу аснода 1 йил Турин клубининг U-23 жамоасида тўп сурди. «Кекса синьора» кейинги йили Кван Сон трансфери учун «Кальяри»га 3,5 миллион евро тўлади ва кўп ўтмай, футболчини Қатарнинг «Ал-Дуҳайл» клубига икки баравар қимматига сотди. Эътиборли томони, Хан араблар билан 5 йиллик шартнома тузди ва унинг умумий маоши 4,31 миллион еврони ташкил этди. Бу футболчининг Италиядаги иш ҳақидан анча кўп. Аслида Хан Европадан кетишни истамади, ҳаттоки, «С» серияда ўйнашга ҳам рози эди, аммо...
***
«КХДР Роналдуси» эртаги БМТ санкциялари кучга кирганидан кейин тугади. Ҳаммасига ядро қуроли сабаб бўлди. 2017 йили БМТ Хавфсизлик кенгаши 2397-сонли резолюцияни қабул қилди. Унинг баёни: «...КХДР фуқароларининг 2375-сонли қарорнинг 17-бандида кўрсатилган тақиққа қарамай, хорижда ишлаб, ядровий ва баллистик ракета дастурларини қўллаб-қувватлаётган мамлакат ҳукумати учун валюта тушуми манбаи бўлиб хизмат қилаётганлари хавотирли». Резолюцияда барча мамлакатлардан зудлик билан ёки қарор қабул қилинган кундан кейинги 24 ой ичида тегишли давлат юрисдикциясида даромад оладиган КХДР фуқароларини ортга қайтариб юбориш сўралган. Ушбу резолюция 2019 йилнинг 22 декабрь куни расман кучга кирди ва Шимолий кореяликларга ишлаш учун виза бериш тўхтатилди, қолаверса, КХДРнинг хориж (асосан Россия ва Хитой)да фаолият юритаётган фуқаролари уйларига жўнатилдилар. Санкциялар - КХДР фуқароларининг хориждаги иш ҳақидан маълум қисми (90 фоизгача)ни ҳукумат ҳисоб рақамига жўнатганликлари оқибати. Хориждан тушган маблағ эса ядровий дастурларни молиялаштиришга сарфланган. БМТ тафтишига кўра, Хан Кван Сон 2018-2020 йиллар оралиғида ҳар мавсум учун 500 минг евро олган, Қатарда эса тахминан 862 минг евро (йилига) топиши керак эди (дарвоқе, у бу билан КХДРнинг энг кўп маош оладиган спортчисига айланарди). Қолаверса, футболчи шартномага мувофиқ, 30 минг еврогача бонус, Дохадан Пхеньянга 4та бизнес-тоифа чиптаси ва уй-жой оларди. Энди Хан Кван ватанига қанча пул юборганини ҳисоблаб чиққан Хавфсизлик кенгаши ходимларининг қанчалик даҳшатга тушишганини тасаввур қилиб олаверинг... Қисқаси, тафтишдан кейин Қатар клубига дарҳол хат юборилди: «КХДРдан келган жисмоний шахсга катта миқдорда пул ўтказиб бериш санкцияларни бузиш ҳисобланади». Шундай қилиб, Хан Кван жамоасиз қолди. У баъзи вариантларни топишга уринди, аммо ҳеч бир клуб иқтидорли футболчини қабул қилмади - ҳамма резолюцияга қарши боришдан чўчиди. Кореяликни орада «Тамбов»га таклиф этишди, буни клуб спорт директори Павел Худяков ҳам тасдиқлаганди. Аммо иш музокара жараёнидан нарига ўтмади, сабаби маълум эмас. Хуллас, Хан Кван ноилож КХДРга қайтди, энди уни яқин келажакда бирор хориж клуби футболкасида кўришимиз даргумон. Умуман, «КХДР Роналдуси» бундай қисматга учраган ягона футболчи эмас: мамлакатнинг Европада ўйнаган барча фуқаролари уйларига қайтишди.
***
Агар БМТ қарорини инсонпарварлик нуқтаи назаридан баҳоласак, унда қўлланилган чора умуман ғайриҳуқуқий кўринади. Зеро, шунинг ортидан қанчадан-қанча истеъдодли футболчилар миллатлари туфайли спорт жамоатчилигига кераксиз бўлиб қолдилар, уларнинг фаолиятлари издан чиқди... Сабаб - улар тартибни бузувчилар. Ҳиндистон, Покистон ва Исроил каби мамлакатларда ҳам ядровий дастурлар борлиги муҳим эмас, ахир спортнинг сиёсатдан холилиги кўп бора таъкидланади (гарчи бунга кўпчилик ишонмаса ҳам). Оддий фуқароларнинг ўз ватанлари томонидан «солиқ» сифатида тортиб олинган маошдан ортган тийинлари ҳам КХДРдаги ўртача даромад миқдоридан анча кўп эканлиги эътиборга олинмади. Бу улар учун ҳозирги глобал инқироз шароитида қандайдир яхшироқ яшаш имконияти эди-ку. Хулоса қилиш мумкинки, БМТ санкциялари ўзи шундоқ ночор яшайдиган халқ бошида синмоқда, Пхеньяннинг ядро дастурлари эса йўқолмайди, барибир...
А.АБДУВАЛИХЎЖАЕВ тайёрлади
Манба: interfutbol.uz
Киритилган сана: 17.12.2017 17:00
Киритилган сана: 23.11.2017 06:27
Киритилган сана: 29.10.2017 17:51
Киритилган сана: 20.12.2017 09:09
Киритилган сана: 26.11.2017 06:28
Киритилган сана: 29.12.2017 00:29
Киритилган сана: 16.05.2017 14:23
Киритилган сана: 23.07.2017 22:07
Киритилган сана: 24.11.2017 00:17
Киритилган сана: 21.09.2017 12:35
Киритилган сана: 16.01.2018 04:31
Киритилган сана: 07.01.2017 14:02
Киритилган сана: 05.11.2017 13:21
Киритилган сана: 09.10.2017 00:15
Киритилган сана: 08.05.2017 04:20