Қайднома

Қидирув

Ялпи ижарага чеклов: Фақат "Челси" ёки "Ювентус" эмас...

Ялпи ижарага чеклов: Фақат "Челси" ёки "Ювентус" эмас...

  14.10.2018 00:52
  0
  672
Ялпи ижарага чеклов: Фақат

Бугунги кунда Лондоннинг «Челси» клубига тегишли 40 нафар футболчи ижара асосида бошқа жамоаларда тўп суришмоқда. Эндиликда ФИФА шу каби ялпи ижараларга чеклов қўйишни режалаштирмоқда. Хўш, шу тариқа вазиятни ўзгартириш мумкинми? Қуйидаги мақола ушбу мавзуга бағишланади...

- Бозорнинг етакчи иштирокчилари ўзгартиришлар киритиш аҳамиятини яхши тушунишади. Бу янада кўпроқ шаффофликка эришиш йўлида қўйиладиган муҳим қадамдир. Тўловлар бўйича ҳамфикрликни таъминлаш, ижаралар, агентлар ва трансфер бозорининг бошқа элементлари бўйича мавжуд муаммоларни бартараф этиш учун ягона йўналиш танлаб олиниши керак, - деди ФИФА президенти Жанни Инфантино. Хўш, мутасадди бу билан нима демоқчи?

Ҳамфикр тўловлар - клублар ўз тарбияланувчиларининг келгусидаги трансферлари пайти оладиган восита ҳисобланади. Агентлар ва ижаралар муаммоси кўлами янада кенгроқ. ФИФА агентлар таъсирини камайтириш бўйича ҳозирча бир тўхтамга келмаган, аммо буни амалга ошириш муҳимлигини кўпчилик тушунмоқда. Ҳозирча агентлик маблағларини муайян ставкалар, аниқроғи, футболчининг янги клубидаги маошидан фоиз олиш орқали чеклаш ғояси илгари сурилмоқда. ФИФАнинг учинчи ташаббуси эса бевосита клубларга таъсир кўрсатади. Яъни жамоалар ижарага берадиган ўйинчилар сонини 6-8 нафаргача камайтириш ҳақида гап бормоқда. Икки ҳафта аввал бундай футболчилар 8 нафар бўлиши мумкинлиги айтилаётганди, аммо ВВСнинг охирги маълумотларига кўра, бу борада янада жиддийроқ чеклов ўрнатилиши мумкин. Мазкур қоида 21 ёшдан кичик бўлганларга қўлланмайди. Шунингдек, бир жамоага бериладиган ўйинчилар сони ҳам қисқартирилади. Бунинг натижасида грандларнинг норасмий фарм-клублар ташкил этишларига нуқта қўйиш кўзда тутилган.

Бу мақсадга мувофиқми?

Футболчиларни ижарага бериш аллақачон алоҳида саноатга айланган. Бу жараён қанчалик назоратдан чиққан? Ҳозир шу ҳақда. Ушбу саноатнинг етакчиси сифатида «Челси»ни кўрсатиш мумкин. «Аристократлар» расмий сайти берган маълумотларга кўра, ушбу клубга тегишли 40 футболчи ижара асосида бошқа жамоада ўйнамоқда. Аммо мазкур ҳолатда «Челси» ягона клуб эмас. Шу боис, хилма-хилликни таъминлаш учун бошқа бир жамоани мисол келтираман. Айтайлик, «Ювентус». Қуйида «кекса синьора» ёзда ижарага берган футболчилар рўйхати билан танишишингиз мумкин:

Андреа Фавилли, «Женоа»

Андрес Тельо, «Беневенто»

Марко Пьяца, «Фиорентина»

Никола Леали, «Перужа»

Эмиль Аудеро, «Сампдория»

Альберто Бриньоли, «Палермо»

Альберто Черри, «Кальяри»

Стефано Стураро, «Спортинг»

Лука Марроне, «Верона»

Эрик Ланини, «Имолезе»

Никола Мости, «Имолезе»

Умар Туре, «Кукеси»

Лука Клеменца, «Падуя»

Роман Мачек, «Лугано»

Алассан Сума, «Ваттенс»

Стефано Пелидзарри, «Равенна»

Жоржо Сиани, «Равенна»

Давиде Каис, «Альбиссола»

Лука Барлокко, «Пьяченца»

Фабиодель Фабро, «Кремонезе»

Лауренцио Бранеску, «Горица»

Стефано Бельтраме, «Ден Бош»

Стефано Падован, «Казертана»

Жами 23 футболчи. Игуаиннинг «Милан»га қандай ўтганини унутганимиз йўқ, аммо бу ерда гап молиявий «фейр-плэй» туфайли ижара асосида расмийлаштирилган тўлақонли трансферлар ҳақида бормаяпти. Гонсало жорий мавсумдан кейин «россонери» сафида қолиши керак, ижара эвазига тўланадиган 18 миллион евро эса уни ортга қайтаришни хоҳлаб қолмасликларини таъминлаш учун белгиланган.

Агар «Челси» ва «Ювентус» бу борада ягона ёки ижаралар армияси фақат суперклубларга тегишли, деб ўйласангиз, адашасиз. Мана исботи: ўтган ёзда ўз футболчиларини ижарага берган бошқа клубларга ҳам назар солинг.

«Спортинг» — 9 нафар (икки йил аввал 20 нафар эди)

«Вулверхэмптон» — 17

«Вильярреал» — 9

«Сельта» — 9

«Парма» — 22

«Рома» — 14

«Аталанта» — 38

Бонус: «Гранада». Ҳозирча бу клубнинг ижарага берган футболчилари 2 нафар, холос. Ваҳоланки, сўнгги икки йил ичида жамоа жами 34 нафар ўйинчини ижара ва текинга қўйиб юборган.

Аслида, сўнгги икки йил мобайнида кўплаб клублар ижарадаги ўйинчилари сонини фаол камайтиришмоқда. «Спортинг» ҳамда «Гранада» ҳақида гапирдик, аммо бу умумий тренд ҳисобланади. «Манчестер Сити»да ушбу рақам икки йил ичида 15дан 8гача, «Монако»да 20дан 8гача, «Уотфорд»да 15дан 8гача, «Ньюкасл»да 15дан 5гача, «Байер»да 10дан 2гача, «Бешиктош»да 22дан 3гача камайди.

Вазият асосан Италия ва Англияда, қисман Испания ва Францияда яққол кўзга ташланмоқда. Ижара глобализацияси Германияга тааллуқли эмас. Тўғри, немисларда бошқа муаммо бор: «Байер», «Боруссия Д», «Штутгарт» ҳар йили футболчиларни текинга қўйиб юборишади, одатда, уларнинг сони бир нафардан кўпни ташкил этади. «Шальке» сўнгги икки йил ичида 12 нафар футболчи билан шартномани бекор қилиб, уларнинг текинга кетишлари йўл очган. Бироқ менежментдаги бу муаммонинг ношаффоф улгуржи шартномаларга алоқаси йўқ.

Ижараларни қисқартиришдан нима наф?

«Бадавлат клублар кўплаб иқтидорли ўйинчиларни сотиб олиб, уларни ижарага бериб юборишмоқда. Бу нотўғри, ушбу ҳолат футболчилар фойдасига ишламайди», - деганди Инфантино 2016 йилнинг ноябрида. Умуман олганда, унинг фикрига қўшилмаслик ҳам мумкин. Аслида, ёш истеъдод соҳиби бир клубдан бошқасига ижара асосида ўтишдан ютади. Мазкур ҳолатда истиснолар ҳам йўқ эмас, масалан, Куадрадо. Аммо бу футболчи қаторасига уч марта «Челси»дан фақат бир жамоага ўтган. Аксарият ҳолатлар эса Боян Кркич синдроми билан якунланади.

Боз устига, бу иқтидорли ўйинчилар ва кичик клубларга зарар келтиради. Энг кичикларига. Мисол учун, Муҳаммад Салоҳ «Челси»дан ижара асосида «Фиорентина» ҳамда «Рома»га ўтган: ҳар икки келишув ҳам футболчини тарбиялаган клуб - Мисрнинг «Ал-Мокавлун»ига сариқ чақа ҳам келтирмаган. Таркибидаги ўйинчиларининг умумий нархи Салоҳнинг йиллик маоши миқдоридан ҳам кам бўлган клуб учун бу жуда катта сумма.

«Витесс» дарвозабони Эдуарду катталар футболида ўтказган 15 йили давомида 9та жамоада тўп сурган. Шу вақт оралиғида унинг трансфери учун фақат бир марта пул тўлашган: «Женоа» «Брага» ҳисоб-рақамига 4 миллион евро ўтказиб берган. Шундан сўнг футболчини тарбиялаган «Брага»га бошқа тўлов қилинмади: кейинги даврда шартнома муддати якунланмай туриб, Эдуарду фақат ижара асосида жамоа алмаштирган.

Ижаралар сонини қисқартирилиши натижасида нафақат топ-клублар иқтидорли футболчиларга эътиборлироқ бўлишади, балки ўша ўйинчининг биринчи клуби ҳеч вақосиз қолишига ҳам чек қўйилади.

Бу иш берадими?

Бутунлай эмас. 30 нафар ортиқча футболчиси бор топ-клуб уларни текинга қўйиб юборгиси келмайди, майдонга тушириш имкони ҳам кам. Бундай ҳолатда ўзини суғурта қилишга тушади. Ўйинчиларни сотиш чоғида, шартномага уларни қайта харид қилиш бўйича банд ҳам киритади. Яққол мисол: Флорентино Перес Альваро Моратани «Ювентус»га 20 миллион еврога сотаркан, ҳужумчини бир йилдан сўнг 30 миллион евро эвазига қайтариб олиш ҳуқуқини сақлаб қолди. Қайтариб ҳам олди ва бир йилдан сўнг 70 миллион еврога сотди. Бу ерда гап Моратанинг «Реал» учун нечоғли ноёб футболчига айлангани эмас, аксинча, «Қироллик клуби»нинг Альваро орқали қанча пул ишлаб топгани ҳақида бормоқда. Ушбу схема янгилик эди, энди эса кўпчилик ундан фойдаланиши мумкин.

Агар футболчи чиндан ҳам иқтидорли бўлса, кичик клубларга қанча пул тегиши мумкинлигини «Ювентус» мисолида кўрдик. Ёзда 21 ёшли Роландо Мандрагора «Удинезе»га ўтди. Мазкур келишув фриулиликлар учун рекорд даражада бўлди: шартномада белгиланган 20 миллион еврони тўрт ичида бўлиб-бўлиб тўлаш мумкин эди (бу ижара эмас). Шу ўринда «Ювентус»да футболчини 26 миллион евро эвазига ортга қайтариш ҳуқуқи сақланиб қолди. Кўриниб турибдики, «Удинезе»нинг мазкур келишувдан қанча ишлаб топиши Мандрагоранинг қандай ўйнаб кетишига боғлиқ бўлади.

Бошқа томондан, трансферлар сонининг ортиши ҳамда ижара шартномаларининг камайиши натижасида кичик клублар, дарҳақиқат, тез-тез ўзларига тегишли фоизларга эга бўлишади. Бу балки йирик ва кичик клублар ўртасидаги тафовутни йўққа чиқармас, аммо фарқ қисқариши аниқ.


Манба: interfutbol.uz


InterFutbol.uz нинг Telegram даги саҳифасига уланинг – энг сўнгги янгиликлар, қизиқарли блоглар ва таҳлилий материаллар энди бир тўпламда.

Оммабоп мақолалар

Хабарингиз борми

Чемпионатлар

тўлиқ жадвал »
  • Миллий терма жамоанинг янги бош мураббийи Сречко Катанецнинг Ўзбекистондаги келажагига қандай баҳо берасиз?


«ИнтерФУТБОЛ» газетасининг расмий сайти.
Гувоҳнома № 0149. Берилган санаси: 25.06.2008 Муассис: «ИНТЕРФУТБОЛМЕДИА» МЧЖ.
Бош муҳаррир: Аҳадхон АБДУҲАМИТОВ.
Таҳририят манзили: 160400, Косонсой шаҳри,Чорбоғ кўчаси, 17-уй.
Электрон манзил: info@interfutbol.uz