Дидье Дешам: «Федерация президенти бўлиш менга ярашмаса керак»

Евро-2020 гуруҳ босқичи доирасида 17 ноябрь куни Албания термасига қарши кечган ўйин (французлар 2:0 ҳисобида ғалаба қозонишди) Франция термаси бош мураббийи Дидье Дешам учун юбилей - 100-учрашув бўлди. L`Equipe газетасида ёзилишича, гарчи яқин ўтмишнинг машҳур футболчиларидан бири 7 йилдан буён миллий жамоа рулида бўлса-да, яна узоқ йиллар давомида термани бошқаришда давом этиши эҳтимоли юқори. Чунки Дешам ўз ишидан завқланмоқда. Яқинда французлар устози L`Equipe газетасига интервью берди. Қуйида шу суҳбатни эътиборингизга ҳавола этамиз.

- Бундан 7 йил олдин Франция термаси бош мураббийлигини иккиланишларсиз қабул қилганмидингиз?

- Йўқ, тезкор қарор чиқармагандим. Аввало, бунинг ижобий ва салбий тарафлари тўғрисида обдон ўйлаб кўрдим. Боиси, ўшанда шартномамнинг муддати якунланганлиги боис, эндигина «Марсел»дан кетгандим. Мазкур клубни бошқарган 3 йил муддат мен учун осон бўлмади. Шунинг учун бироз ҳордиқ чиқаришни хоҳладим. Негадир дарров бошқа ишга ўтишга кўнглим чопмади. Шунинг учун Франция футбол федерацияси президенти Ноэль Ле Гредан ўйлаб кўриш учун бир неча кун беришини сўрадим ва шу кунлар ичида «Марсель» билан боғлиқ барча ишларни якунлаб, ўзимга келиб олишга ҳаракат қилдим.

- Қарор қабул қилишингизда қайси омил муҳим роль ўйнади?

- Ахир гап Франция термаси ҳақида бораётганди. Футболчилик давримда ушбу жамоа менга кўп нарса берганди. Профессионал томондан олиб қараганда, бу фаолиятимнинг чўққиси эди. Обрў орттириш ёки федерация президентининг танлови муҳим эмасди, шунчаки, миллий жамоа­га яқинлик борлигини ҳис қилгандим.

- Ушбу лавозимда Лоран Бланнинг ўрнини эгалладингиз. Бу борада қандайдир ноқулайлик бўлмадими?

- Йўқ, виждоним тоза. Лоранга қўнғироқ қилиб, бу ҳақда у қандай фикрдалиги билан қизиқдим. Маълум бўлишича, уни ҳеч ким бўшатмаган, Блан ўз аризасига биноан лавозимидан кетган.

- Аммо ўша пайт клуб ва терма жамоа мураббийи ўртасида катта фарқ борлигини билармидингиз?

- Албатта, билардим. Уч йил давомида Марселда деярли дам олишсиз ишлашимга тўғри келганди, сўнгги мавсум эса шунчаки даҳшатли ўтганди, буни сўз билан ифодалаш мушкул. Августнинг ўртасигача озроқ маълумот тўплаш, ўз штабимни шакллантириш учун жуда оз муддат қолганди. Вақт ўтгани сайин термада ишлаш ўзгача эканлигини тушундим. Асосий юмушларга улгуриш учун барчасини тезкорлик билан бажариш лозим эди. Баъзи пайтларда бунинг учун вақт етмай қоларди. Боиси, машғулотлар оз эди. Фақатгина улкан мусобақалар олдидангина узоқ йиғинлар ўтказиларди, холос. Асосий муаммо - вақт етишмаслигини тўғрилашга ваъда беришди.

- ЖЧ-2014 саралаши доирасида 2013 йилнинг ноябрь ойида ўтказилган Украина термасига қарши биринчи саралаш баҳсидан (французлар 0:2 ҳисобида ютқазишганди) сўнг Франция миллий жамоасидаги вазият анча ёмон эди. Шундай бўлса-да, якунда муваффақиятга эришишингизга ишонганмидингиз?

- Ўша даҳшатли ўйиндан кейин салбий жиҳатлар ҳақида ўйламаганман. Тирикчилик борасида ўйлашга ҳожат йўқ эди, боиси, футболчилик давримда ўзимни молиявий жиҳатдан анча ўнглаб олгандим. Украина термасига қарши кечадиган учрашувлар орасидаги тўрт кунлик муддатни профессионал жиҳатдан ўзим учун намунали, деб ҳисоблайман. Чунки жамоа билан ҳар тарафлама профессионал тарзда иш олиб бордик. Вазият жуда қийин, лекин жуда қизиқ эди, ҳаттоки, бундан завқ ҳам олдим. Кўпроқ психологияга эътибор бериб, футболчиларнинг нозик жиҳатларини «чертиш»га ҳаракат қилдим. Лекин таъкидлаш жоизки, жамоа атрофидаги муҳит жуда ёқимли бўлган, мухлислар ҳам доимо биз билан бирга эдилар. Бутун мамлакатнинг жуда кучли қўллаб-қувватлашини ҳис этдик, менда қандайдир тарихий миссияни бажараётгандек тасаввур уйғонганди. Буларнинг бари жамоадаги иштиёқни белгилаб берди.

- 2016 йилнинг июнь ойида сизни ирқчиликда айблашганди. Ҳаттоки, Конкарнодаги уйингизнинг тепасига кимдир «расист» деб ёзиб ҳам қўйганди...

- Бу менга нисбатан жиддий айблов эди. Ўшанда мени ёмонлаганлар чегарадан чиқиб кетишганди. Ҳаётим тезда ўзгарди. Нималарни ҳис қилганлигимни сўз билан тасвирлаб беролмайман. Мени ирқчиликда айб­лаганларнинг оиламга ҳам тил теккизишгани ҳаммасидан ошиб тушганди. Ушбу воқеа ҳақида Метцда хабар топдим (Шотландия термасига қарши кечган ўртоқлик баҳсидан олдин). Ҳа, бу мен учун зарба бўлганди.

- Барчаси Бенземанинг Marca газетасига берган интервьюсидан сўнг бошланганмиди? Чунки ўша суҳбатда Карим сизнинг Франция­даги ирқчилик партияларидан бирининг таъсирига тушиб қолганингизни таъкидлаганди...

- Нафақат ўша интервью, балки бошқа омиллар ҳам сабаб бўлганди. Лекин барча ўз сўзига жавоб бериши керак. Бу ҳақда кўплаб гап-сўзлар бўлди. Улардан айримларига эса мен шахсан жавоб беришга мажбур бўлдим.

- Ўшанда қандайдир нотўғри хатти-ҳаракатларга йўл қўйиб, кераксиз қарорлар қабул қилмаганмидингиз? Ҳозир бундан афсусланмайсизми?

- Ҳеч нарсадан афсусланмайман. Олдинроқ, эндигина машғулотларни олиб бораётганимда, ўзимга «Ундай бўлмаса-чи?», «Бундай қилсам-чи?» каби саволларни берардим. Айни пайт мен учун энг яхши қарор - бу ўзим қабул қилган қарор. Кейин эса ўйин натижаси футболчилар ишончимни оқлашдими, йўқми, кўрсатиб беради. Умуман олганда, бирор нарсадан афсусланишнинг нима фойдаси бор? Уни энди ортга қайтаролмаймиз-ку! Бунинг иложи бўлганида, яхшироқ қарор қабул қилган бўлардим. Тўғрими? (Кулади).

- Барча қарорларни тўғри қабул қилдим, деб ўйлайсизми? Ҳаттоки, Евро-2016 финали арафасида ҳамми?

- Ўшанда ярим финалдан кейин тикланиш учун бизда бор-йўғи 3 кун вақт қолганди. Ярим финалда немислар устидан қозонилган ғалабадан сўнг (2:0 ҳисобида), худди финалда зафар қучгандек ҳиссиётга берилгандик. Икки йилдан кейин Россияда ўтган мундиалда барчасига бошқача ёндашдим. Ярим финалнинг эртасига йигитларга бироз ухлаб олишлари учун вақт ажратдим, терма жамоа учун ажратилган қароргоҳга бироз кечроқ бордик. Ўшанда футболчиларнинг ўзларини бироз эркин сезишлари, 2016 йилдагидек бўлажак ўйинга ўта жиддий тарзда қарашларини истамадим. Шундай бўлса-да, биз 2016 йилги финал баҳсини ютишимиз шарт эди, деб ўйлайман. Лекин бунинг уддасидан чиқолмадик. Ўйинчилар учун бу жуда аламли мағлубият бўлди. Шунинг учун Москвада йигитлар финал ўйинига навбатдаги баҳс сингари муносабатда бўлишларини истадим. Евро-2016 финали билан солиштирганда, бу ерда ҳеч қандай муаммо йўқ эди. Оила ва чипталар билан боғлиқ масалалар олдиндан ҳал қилиб қўйилганди. Ҳаттоки, ўзимда ҳам Евро-2016 финалидан бошқачароқ ҳолат юзага келганди. 2016 йили шунчаки ғалаба қозонсак, нима юз бериши борасида эшитишни ҳам истамагандим. Ушбу фикрларни ўзимдан нари сургандим. Жаҳон чемпионатида эса барчаси бошқача кечди. Ҳаттоки, атрофимдагилар ҳам бундан ажабланишди. Шунда уларга: «Майли, нимани хоҳласанглар, шуни сўрайверинглар!» дедим. Бу эса бўлажак баҳс­нинг муҳимлигини пасайтирувчи ўзига хос руҳий омил эди.

- Евро-2016 финалининг эртасига кайфиятингиз қанақа эди?

- Ҳаттоки, учрашувнинг ўзини ҳам унчалик яхши эслай олмайман. Ўз бахтимизни қўлдан бой берганлигимизни ҳис этдик. Кейин кўп вақт давомида ғамга ботдим. Ўйлайвераман, ўйлайвераман... Барчамиз - мураббийлар, футболчилар ҳамда федерация амалдорлари учун бу умумий қайғу эди. Шундай фикр ҳам бўлдики, финалга чиққанлигимиз катта гап эканлигини айтиб, овунишга мажбур бўлдик. Бу ҳам натижа. Лекин одамлар ҳар хил. Кўп вақт давомида ўзимга келолмадим. Ўйиндан кейиноқ, кийиниш хонасида йигитларга руҳларини кўтарувчи нимадир демоқчи бўлдим. Лекин... Бу бизга берилган ҳақиқий зарба эди. Айрим ўйинчилар учун бу моҳиятан олганда, терма жамоадаги фаолиятнинг қайғули якуни ҳисобланарди.

- Терма жамоа устози сифатида фаолиятингиздаги энг бахтли лаҳза қайси? Жамоангизнинг енгилмас эканлигини англаганингизми?

- Сизга шуни таъкидламоқчиманки, мен ҳимоявий футбол тарафдориман. Бунга Бельгия термасига қарши кечган ярим финал баҳси намуна бўла олади. Мен ўша жамоам билан фахрланаман, жуда кучли, тартибли тўп сургандик (мазкур учрашувда францияликлар 1:0 ҳисобида ғалаба қозонишганди). Таъбир жоиз бўлса, академикларга хос ўйин намойиш этгандик. Айрим лаҳзаларда эса ҳаттоки, йигитларга «Олдинга борасизларми ёки йўқми?» дея ҳам қичқирдим. Барчаси бизнинг назоратимизда эди. Ўшанда бельгияликларнинг гол уролмасликларини тушунгандим. Футболчилар эса ушбу устунликдан завқ олишганди. Ҳа, кимлардир бу энг яхши намуна эмас, деб ўйлашлари мумкин. Ахир, ўша баҳсда ҳимоявий ўйин кўрсатгандик. Аммо мен ўриндиқда ўтирган ҳолда, ҳақиқий завқ ҳиссини туйгандим. Боиси, бельгияликлар билан бўлган ўйинда шогирдларим майдонда худди машғулотдагидек ҳаракат қилишган, ўзгача тарзда ҳужумлар уюштиришганди.

- ЖЧда зафар қучишингизни қачон тушундингиз?

- Бельгияликларга қарши кечган ўйиннинг эртасига кайфиятим аъло даражада эди. Турли шубҳалар, ҳар хил муаммолар гирдобига тушиб қолгандим. Лекин иккинчи куни миямда қандайдир ёруғлик пайдо бўлди. Евро-2016 финали олдидан мен билан бундай ҳолат юз бермаганди. Гўёки, ички бир овоз барчаси аввалдан аниқлаб қўйилгани, ғалаба қозонишимиз муқаррарлигини таъкидларди. Ўша кун бизга аталганди. Олдин ҳам бир марта шундай вазиятга тушгандим (ЖЧ-98 финали олдидан). ЖЧ-2018нинг ҳал қилувчи учрашуви арафасида ҳам шундай ҳолат такрорланди.

- Терма жамоадаги фаолиятингизни якунлаш борасида қачон ўйлайсиз?

- Бу ҳолат иложи борича кечроқ юз беришига ҳаракат қиламан. 2012 йилнинг августидан буён миллий жамоани бошқаряпман. Лекин хотиржам ҳолда ухлаяпман.

- Ноэль Ле Гре орзу қилганидек, сизни Франция футбол федерацияси президенти этиб тайинлашганидан сўнг, терма жамоа рулини топширсангиз керак, шундайми?

- Федерация президенти бўлиш менга ярашмаса керак. Айни пайт мураббийман ва барча ўй-фикрларим шу билан банд. Футболчилар билан ишлашни хоҳлайман. Мендан ҳозирча натижалар талаб қилинади. Мабодо, қачонлардир бу ишдан зериксам, бошқа фаолият билан шуғулланарман, балки. Умуман олганда, миллий жамоадаги фаолиятим шундай қизиқ тарзда кечмоқда. Лекин Франеия термаси бор-йўғи икки йилда бир маротаба катта мусобақаларда қатнашади - ЖЧ ёки Евро. Аслида, бунинг ўзига яраша ижобий тарафлари ҳам бор. Масалан, клубда ишласанг, сенга қандайдир футболчи керак бўлмаса ҳам, унинг инжиқликларига тоқат қилишга мажбур бўласан. Терма жамоа таркибига эса ўзим хоҳлаган футболчини жалб этаман. Аммо бу ерда ортиқча ўйинчига жой топилмайди. Танлов фақатгина спорт принциплари ва рўйхатдан неча нафар футболчи жой олишига боғлиқ бўлади. Футболда инсонларнинг ранги, у ёки бу динга мансублигига эътибор қаратилмайди. Ўзим энг яхши деб билган футболчиларни таркибга жалб этаман. Ҳозирча шунақа ва доимо шундай бўлиб қолади, деган умиддаман.

А.ҲАМИДОВ тайёрлади.