Орзуда буюк фалсафа бор, буюк ҳақиқат яширин, буюк илм мужассам. Буюк ишларни орзу қилишни ўрганинг, айнан шундагина унинг асл моҳиятини англаб етасиз. Қачонки, буюк орзуларингизга эришганингизда, ким бўлишингиздан қатъий назар, беихтиёр, ўз-ўзингиздан худди ёш гўдакдек йиғлай бошлайсиз. Бу «воқелик» бироз олдинроқ содир бўлиши ҳам мумкин, аммо шу билан асл мазмун-моҳият ўзгариб қолмайди. Қачонки, Яратган муҳаббатини теран ҳис қилганингизда, йиғлашдан ўзга чора тополмайсиз!
Ўзингизга ҳеч савол берганмисиз - «Чемпионликка эришган спортчилар шоҳсупага кўтарилганда нега ҳар доим худди ёш болалардек йиғлай бошлашади?» Қувонч кўз ёшлари!? САФСАТА! Инсон ҳеч қачон қалби қувончу-шодликка тўлгани туфайли йиғламайди. Ҳар бир инсон икки ҳолатда кўзига ёш олиши мумкин. Биринчиси - Аллоҳнинг сизга нисбатан буюк муҳаббати, халқингизнинг самимий муҳаббатини ҳис килганингизда. Яна яқинларингизнинг муҳаббатини тушунганингизда. Муҳаббат инсониятнинг асл моҳиятини англатади. Иккинчиси - инсон ўз танаси ёки қалбида кучли оғриқни ҳис этса, йиғлаши мумкин.
Устозлар айтишади: «Ҳар бир бошланган йўл ўзида аллақачон охирини сақлайди! Аллақачон!?» Эй Худоим, буни қандай тушунтириб берсам экан? Бесўнақай сўзлар билан қандай тушунтираман? Устозлар ўрнида пайғамбарлар, валийлар, яратувчилар, етакчилар, умуман олганда, инсоннинг илоҳий қобилиятини намойиш қила олганларни назарда тутяпман. Мавзудан четга чиқиб, бироз бошқа йўлдан юраётгандекмизми, шундай таассурот уйғоняптими? Йў-ў-ўқ! Биз тўғри йўлдамиз! Ахир ҳаммамиз ўзбек футболи дунё даражасида улкан муваффақиятни тантана қилишини жуда-жуда хоҳлаймиз. Фикримга қўшиласизми? Унда ўйланг: муваффақиятнинг асл моҳиятини тушунмай туриб, қанақасига дунё миқёсида зафар қозонишимиз мумкин?
Қаршимизда ҳамиша икки йўл бор. Учинчиси мавжуд эмас! Биринчиси - «борса келар». Иккинчиси - «борса келмас». Оддий ифода этганда, ғалаба ёки мағлубият. Кучлилик ёки ожизлик. Ишонч ёки қўрқув. Топиб кўрингчи, ҳозир қайси йўлдамиз? Умуман олганда, ўзбек футболининг ривожланиш йўли мавжудми? Ўзи йўл нимани англатади? Ҳа, манзилдан манзилга етиб олишни англатади. Ўзбек футболининг етиб бормоқчи бўлган манзили қаер?
Мамлакатимиз футбол жамоатчилиги Ўзбекистон миллий жамоасининг жаҳон чемпионатига чиқишини жуда-жуда истайди. Бу азалий орзуларимиздан биридир. Хўш, кейинчи? Кейин, мавҳумлик... Мавҳумлик нимани англатади? Бизда «у ёқда», яъни жаҳон чемпионати финал босқичига йўл йўқлигини англатади! Нима, тасодифан жаҳон чемпионатига чиқишни орзу қиласизми? Ҳаётда ҳеч қандай тасодиф йўқ! Бутун олам тартиб устига қурилган, барчаси қонунга биноан, рўй беради. Ҳаттоки, Ўзбекистон миллий жамоасининг шу пайтгача жаҳон чемпионатига чиқолмагани ҳам қонуният билан асосланади. Биз истасак-истамасак, қонунлар ўз ҳукмини ўтказаверади, барибир. Демак, аввало, қонунларни ўрганиш керак! Шундагина футболимиз муваффақияти учун энг тўғри, энг қисқа ва энг эффектли йўлни танлай оламиз.
Келинг, мантиқи билан тушунтираман. Мана, фараз қилинг, қаршингизда катта тоғ кўриниб турибди, лекин у ерга етиб боргунча қанча-қанча қир-адирлар бор. Сиз эса шу тоғ чўққисига чиқишни орзу қиляпсиз. Қир-адирлар - бу жаҳон чемпионати саралаш босқичи. Тоғ эса - мундиалнинг финал босқичи. Йўл - бу сиз турган жойдан тоғнинг чўққисигача бўлган масофа. Дейлик, йўл босиб, қир-адирлардан ошиб, ҳорган-чарчаган ҳолатда тоғ ёнига келдингиз. Пастдан чўққига тикилганингизда, қалбингизда қўрқув ва ваҳима аралаш туйғулар барқ уради: «Уҳ-ҳ-ҳу, бу тоғ қулласига чиқиш имконсиз-ку, жуда-жуда қийин-ку!» Фикримга қўшиласизми? Нима, шундай эмасми?
Инсонда қўрқув туйғуси қачон пайдо бўлади? Мавҳумлик, нотанишлик, жараёнга мослашолмаслик, кўниколмасликдан! Айнан шундай ҳолатларда ҳар бир инсон қалбида қўрқув туйғуси туради. Хўш, футболчиларимизда қўрқув ҳиссини йўқотиш ва уларни жаҳон майдонларида ўз маҳоратларини борича намойиш этиб, мақсад сари дадил одимлашга ундаш учун нима қилмоқ керак? Кимлигингиздан қатъий назар (мураббийми ёки футболчи, амалдорми ёки мутахассис, журналистми ёки мухлис - фарқи йўқ), сизга бирор марта бўлсада, лоақал хаёлан футбол олимпи чўққисига чиқиш насиб этганми? Агар шу вақтгача «чўққига чиқиб кўрмаган» бўлсангиз, унда сизга вазифа бор - хаёлан бир чўққига чиқинг ва у ердан бутун дунё футбол горизонтини томоша қилинг. Шунда юмронқозиқ ўз инида нима қилаётганини эмас, балки равон йўлни, шу вақтгача йўл қўйган хатоларимиз ва имкониятларимизни аниқ-тиниқ кўра бошлайсиз. Кафолат бераман, айтганларимдан ҳам кўпроғини кўрасиз, имкониятларимизни пайқай бошлайсиз, «Ўзбекистон миллий жамоаси жаҳон чемпионатида ғалаба қозониши учун нима қилмоқ керак?» қабилидаги саволга жавоб топгандай бўласиз.
Шахмат бўйича жаҳон чемпиони Гарри Каспаров дунё тожи учун курашда Анатолий Карповни қандай мағлуб этганини биласиз? Каспаров ўрнидан туриб, у ён, бу ёндан, ҳаттоки, Карповнинг орқа тарафидан ҳам шахмат доскасига қарарди ва шу аснода энг яхши юришларни пайқарди. Мақсадга фақатгина битта ракурсдан қараш унчалик эффектли эмас. Муваффақият ҳар томонлама ёндашувни талаб этади. Битта мақсадга эришишни минглаб, миллионлаб услублари мавжуд. Мисол учун, сиз тоғнинг чўққисига ўзингиз учун энг қулай туюлган хоҳлаган томондан чиқишингиз мумкин. Аммо бугунги кунда футболимиз қаршисида ҳал этилиши зарур саналган бир катта муаммо мавжуд.
ЙЎЛ - футболимизни бугунги ҳолати, даражасидан токи жаҳон кубогигача бўлган масофа. Бироқ футболчиларимизда жаҳон кубогини орзу қилиш учун ҳали ишонч шаклланмаган. Мана шу бош муаммомиз. Ҳар бир футболчи жаҳон майдонларида ўзини қулай ва эркин ҳис қилган ҳолда, маҳоратини тўла-тўкис намоён этиши ва мақсад сари дадил бориши учун онгли тарзда қонуниятдан фойдаланиш керак. Шу аснодагина ишончни шакллантириш мумкин. Бунинг учун футболчиларимизни ўқитиш, ўқитиш, ва яна ўқитиш талаб этилади. Бу энг қисқа, энг арзон, энг самарали ва энг натижали усулдир. Қадрдонларим, бутун футбол илмининг калити бизда, ўз қўлимизда турибди. Бош мақсадим - ўзбек футболи жамоатчилиги эътиборини шунга қаратиш. Шунг баробарида ўзбек футболи олдидаги бурчим - ғояни тарғиб қилиш. Зеро, ғояга нисбатан ишончни шакллантириш учун футболчиларимизни ўқитиш ва тайёрлаш энг долзарб масала эканлигини аниқ биламан. Хўш, бошлаймизми!?
Маҳмаюсуф БЕРДИЕВ, руҳшунос мураббий.
Манба: interfutbol.uz
Киритилган сана: 17.12.2017 17:00
Киритилган сана: 23.11.2017 06:27
Киритилган сана: 29.10.2017 17:51
Киритилган сана: 20.12.2017 09:09
Киритилган сана: 26.11.2017 06:28
Киритилган сана: 29.12.2017 00:29
Киритилган сана: 16.05.2017 14:23
Киритилган сана: 23.07.2017 22:07
Киритилган сана: 24.11.2017 00:17
Киритилган сана: 21.09.2017 12:35
Киритилган сана: 16.01.2018 04:31
Киритилган сана: 07.01.2017 14:02
Киритилган сана: 05.11.2017 13:21
Киритилган сана: 09.10.2017 00:15
Киритилган сана: 08.05.2017 04:20