Маурисио Сарри, Криштиану Роналду, Андреа Пирло - барчага таниш футбол афсоналари. Бироқ gol.ru сайтининг қуйидаги мақоласи бевосита миллионлар ўйини эмас, балки унинг атрофидаги ишлар, яъни номдор жамоа брендига бағишланган. Қизиқ савол - «Ювентус» эволюция таъсирида яқин келажакда қандай мақомга эга бўлади?

***

Улкан, қудратли, тўхтовсиз тарзда тараққиёт сари талпинаётган бугунги «Ювентус»нинг дастлабки тамал тоши 2010 йилнинг май ойида, клуб президенти ваколати Андреа Аньелли қўлига ўтганидан кейин қўйилди. Бунга қадар «Ювентус» «В» сериядан элитага қайтган ва коррупция иллатларидан қутула бошлаган, қолаверса, клуб раҳбарлари ўртасида ўзига хос микроолишувлар авжига чиққанди. Аньелли зудлик билан қайта қуриш жараёнига старт берди. У айниқса, раҳбар ходимлар ва менежмент тизимини тартибга келтириш ишларига жиддий эътибор қаратди. Бунда Беппе Мароттанинг таклиф этилгани асосий қадамлардан бири бўлди. Хуллас, 2010 йилнинг октябрида клуб бош директори лавозимини эгаллаган Маротта илк мавсумдаёқ скудеттони Туринга қайтарди. Шундан буён бирор-бир жамоа «кекса синьора»дан нуфузли сов­ринни тортиб олишга журъат этолмаяпти.

Маротта кейинчалик мураббийлик ролига Антонио Контени чорлади, Андре Пирло ва Артуро Видаль трансферини амалга оширди. шу тариқа «кекса синьора» бирор учрашувда имкониятни бой бермаган ҳолда «А» серия ғолиблигини қўлга киритди. Жамоа ҳаётида 2005|2006 йиллар мавсуми (ўша чемпионлик кейинчалик бекор қилинди)дан буён бундай мағлубиятсиз юриш кузатилган эмасди. Ўша йили ёзда Маротта саъй-ҳаракати билан Поль Погба эркин агент сифатида Турин гранди таркибига қўшилди. Оддий айтганда, бош директорнинг иш услуби максимал тежамкорлик ва пухта трансферларга асосланганди. Шу аснода «Юве» футбол кўрсаткичлари (чемпионлик серияси) ва бренд борасида (Италияда харажатини тўлиқ ўзи қоплайдиган биринчи клубга айланди) бир маромда ривожланди. Муҳими - босқичма-босқич ривожланиш. Мароттанинг севимли иборасига қаранг: «Бизга революция эмас, эволюция керак».

***

Охирги 10 йилликнинг ўрталарида келиб, «Юве» рейтинг бў­йича дунёнинг етакчи клублари рўйхатида кучли учликка кўтарилди. Бинобарин, туринликлар 3 йил ичида 2 марта ЧЛ финалида майдонга тушишди. Шундан ке­йин клубнинг ривожланишида яна бир янги йўналиш пайдо бўлди. Афтидан, клуб жуда кучайиб кетганди. Андреа Аньеллининг хулосаси: «Клуб ЧЛ финали билан чекланиб қолмаслиги керак. У компания сифатида кенгайиб бориши, ҳар жиҳатдан қудратли бўлиши ва имкони борича кўп даромад  келтириши керак». Қисқаси, Аньеллининг клуб рамзига ўзгариш киритиши билан қайта қуришнинг навбатдаги босқичи бошланди. Кейин жамоа либосларидаги анъанавий йўл-йўл ҳошиялардан воз кечилди. Шунинг­дек, клуб президенти стадион номини ҳам сотишга қарор қилди. Албатта, Криштиану Роналдуни харид қилиниши навбатдаги муҳим қадам бўлди. Бу нафақат маркетинг-сармоя юриши, балки клубнинг энди истаган трансферни амалга ошира олишига ишора эди.

***

Аньеллининг якунловчи қарори: Маротта билан хайрлашув. Президентнинг фикрига кўра, клуб энди тежамкорлик ва имтиёзли трансферлар, спортдаги натижалардан манфаат кутишга муҳтож эмасди. Маротта Турин клубидан кетишига 5 кун қолган паллада ФИФА томонидан йилнинг энг яхши менежери сифатида эътироф этилди. Бироқ клубнинг у билан хайрлашиши мантиқан тўғри қарор эди. «Сўнгги вақт­ларда Аньелли билан тил топишолмай қолдик. У клуб тараққиётига 8 йил давомида бош-қош бўлди. Афтидан, «Юве» жуда кучайиб кетди...», - дея бироз мужмалроқ гапирди Моратта кетиши юзасидан. Лекин бу ўта аниқ берилган баҳо. «Ювентус» чиндан ҳам, 2 йил ичида дунёнинг тижорат йўналишидаги етакчи клубларидан бирига айланди. Жамоанинг расмий сайти ва баёнотларида тез-тез таъкидланадиган фикр ҳам эътиборга молик: «Ювентус» -  бизнес, Маротта ҳам - бизнес: у даромад келтириб, клубни ривожлантирди. Аммо ўта тор доирада - фақат ўйин борасида. Бу ҳозирги «Ювентус» учун кам. Энг яхши футболчинг мураббийга ёқмадими? Ҳаммасига тупур».

***

Мароттанинг кетиши ҳаммадан кўра, Массимилиано Аллегрини кўпроқ  ажаблантирди - у клубдаги энг яқин ҳамкоридан айрилганди: «Очиғи, бу мен учун чинакам «шок». У «Ювентус»га ғолиб жамоа мақомини тақдим этди. Моратта - Европанинг тенгсиз мутахассиси. Билмадим, яна нима де­йиш мумкин...». Аллегри шундан кейин Мароттасиз, лекин Роналду билан фаолиятининг Туриндаги босқичида энг суст мавсумни ўтказди. Италия матбуоти хабарларига қараганда, мураббий трансферлар устидан назоратни йўқотган, яна жамоа ичида унинг нуфузи анча тушиб кетганди. Бу майдон ташқарисидаги ҳолат, албатта. Майдонда эса аввалги мавсумга нисбатан бироз сусайиш кузатилди. 2018|019 йиллар мавсумида шогирдлари салоҳиятидан самарали фойдаланишда муаммоларга дуч келган мураббий олдида қўшимча тўсиқ пайдо бўлди - Криштиану Роналду. Тўғри, у дунёнинг энг сара футболчиларидан бири. Лекин португалиялик юлдуз Аллегри асосий «қурол» қилиб олган эгилувчан жамоага мос эмасди. Бундан ташқари, клуб янада жозибадор бўлишни мақсад қилганди. Хуллас, Аллегрининг прагматик услуби талабга жавоб бермай қолди. Охир-оқибат, томошабоп ва замонавий услубни яратиш зарурати юзага келди. Ўша паллада Маурисио Сарри айнан шу эҳтиёжни қондирадиган мутахассисдек кўринди. Мана шу мураббийни танлаш жамоа мутасаддиларининг жиддий хатолари бўлди. Улар Сарри ва Роналдуни ўйин услуби бў­йича ўзаро мос келмасликларини инобатга олмагандилар. Бошқачароқ айтганда, футбол йўналишида айнан клубнинг ўзи парчаланишни юзага келтирди.

***

Яна 1 йилдан кейин «Ювентус» раҳбарияти Саррини истеъфога чиқарди. Унинг ўрнига кимни тайин­лаш катта саволни юзага келтирди. Зеро, ортга, прагматик футболга қайтиш мумкин эмасди. Тизимли ҳужумкорликни хуш кўрадиган мураббийнинг ҳам кераги йўқ. Чунки таркибда Роналду бор. Хўш, нима қилиш керак? Шу пайтгача ҳеч қайси топ-клуб қўллаб кўрмаган, «теша тегмаган» ечимни топиш лозим: бош мураббий лавозимига ҳеч қачон бирор жамоа, ҳатто болаларникига ҳам устозлик қилмаган кишини тайинлаш. Четдан қараганда, бу «Ювентус»ни саросимада қолган телбага тенглаш эди: Саррининг жавобини беришдию, ўрнига кимни қўйишни хаёлларига ҳам келтиришмади. Қўшимчасига, коронаинқироз. Бироқ аслида Пирло пухта ўйланган режа маҳсули эди. Нима учун? Марҳамат: тажрибасиз мураббийга ишонч билдириш - ўта қалтис таваккал. Аммо айнан шу таваккал - «Юве»нинг янги услуби. Бундан ташқари, шу пайтгача фақат тўп тепиш билан шуғулланган афсона ўз ҳунарини бошқаларга ўргатиши, бунинг учун изланишини кузатишдек ажойиб томоша. Яна Хосеп Гвардиола, Зайниддин Зидан ва Фрэнк Лэмпард сафидан жой олиш иштиёқи. Қолаверса, Пирло - футбол жамоатчилиги ёқимтойи. Қисқаси, чинакамига «теша тегмаган» қарор.

***

Иккинчи томондан, «Ювентус»­нинг Сарридан кейин қайта хатога йўл қўйиши мумкин эмасди. Иккинчи қўпол хато (масалан, шарт­ли равишда дейлик, Маурицио  Почеттино ҳам омадсизликка учраса) оқибатида клуб нуфузига жиддий путур етарди. Пирло эса - қўпол хатога йўл қўймасликнинг ягона усули. Чунки клуб таваккал қилди ва ёш мутахассис, яна ўз одамига ишонч билдирди. «Иш юришмай қолсачи? Пирлонинг қандай мураббий эканлигини ким биларди? Ҳеч ким. Биз ҳам билмасдик. Ишлар «5» бўлсачи? Унда биз жаҳон футболининг даҳоларимиз» қабилида иш кўрди «кекса синьора» бошқарув аппарати.

***

Андреа Пирлонинг наздида унинг жамоаси энг ҳужумкор, энг замонавий, энг томошабоп футболни намойиш этиши керак. У бу ҳақда жуда кўп гапиради. Бундай баёнотлар мутасаддиларга жуда ёқади, албатта. Бироқ ҳозирча ҳаммаси фақат Пирло наздида, холос. Шунчаки, факт: «Ювентус» ЧЛдаги охирги финал (мавсум-2016|2017)дан кейин дунёнинг энг яхши клублари рейтинги кучли учлигидан тушиб қолди. Аммо шунинг баробарида ишончли тарз­да футбол оламидаги етакчи бизнес-империялар бешлигига кўтарилди. Шундай экан, клубнинг спорт натижаларига салбий, бизнес соҳасига эса ижобий таъсир этаётган қарорлардан ортиқча ажабланмаслик керак. Пирло номзодининг яна бир қулай томони -агар у зиммасига юклатилган вазифани уддалай олмаса, ортиқча гап-сўзларсиз истеъфога чиқиши мумкин. Хосеп Гвардиоланинг «Сити» билан шартномаси 2021 йилнинг ёзида ниҳоясига етади. Эҳтимол, Аньелли аввало, шу жиҳатга эътибор қаратган ва қайсидир машҳур мураббий учун кетадиган маблағни тежаб қолгандир. Тежалган пул клуб президентига кейинроқ ўзи ёқтирган мутахассисни жалб этишда ас­қотса, ажабмас.

Ж.БОБОХОНОВ  тайёрлади