Андрей Якубик собиқ иттифоқ футболида ёрқин шахслардан бўлган. УЕФА кубок эгалари кубоги финалчиси, Олимпиада совриндори, собиқ иттифоқ чемпиони, Григорий Федотов клуби аъзоси.

Энг муҳими, у ўттиз ёшдан сўнг футболчининг фаолияти якунланмаслигини исботлаган. 1982 йили «Пахтакор» сафида 23та гол уриб, собиқ иттифоқ чемпионати тўпурари бўлганди.

Якубик Тошкент жамоасига 1979 йилги авиаҳалокатдан кейин таклиф қилинган ва маҳаллий мухлислар ёқимтойига айланган. Яқинда Якубик москвалик журналист Олег Литкинга интервью берди. Қуйида ана шу суҳбатни ўқишингиз мумкин.

- Андрей Александрович, нималар билан машғулсиз?

- Ҳозир нафақадаман. Телевизор кўраман, итимни сайр қилдираман. Итим анча машҳур.

- Тўрт оёқли дўстингиз нимаси билан машҳур?

- «Динамо»нинг юбилейига бағишланган китобга киритилган. Биргаликда суратга тушганмиз. 12 футболчи ва менинг итим. Йигитлар «ўн икки «динамочи» ва ит» деб кулишади.

- Адашмасам, ов итингиз бор?

- Тўғри. Шотланд сеттераси. Шу зотни яхши кўраман. Ҳозиргача тўрт-та сеттера боққанман.

- Овга бирга борасизми?

- Йўқ. Бир марта борганман. Шундан кейин ов мен учун эмаслигини тушуниб етганман. Шунчаки, у билан бирга сайр қиламиз. Шунингдек, тўтиқушим ҳам бор. Каттакон оқ какаду. 25 йилдан буён мен билан бирга яшайди.

- Гапирадими?

- Гапирадиган эмас, сўкинадиган хилидан. Баъзида қафасини тозаласангиз, шундай сўкадики.

- Унга сўкишни ким ўргатган?

- Истамаган ҳолда ўзим ўргатганман. Бир сафар уни сўккандим. Шунда ёдлаб олган. Мана энди, баъзида сўкиб туради.

- Тоғ чанғиси учишни яхши кўрардингиз...

- Ҳа. 90-йилларда ҳар қишда Альп тоғларига борардик. Тасаввур қилиб бўлмас гўзаллик.

- Ўзимизнинг курортларга бормаганмисиз?

- Бир марта борганман. 90-йилларда эди. Инфратузилма кўнгилдагидек эмасди. Бундан ташқари, ўша пайтлари Кавказ нотинч бўлган.

- Ҳозир учмаяпсизми?

- Йўқ. Ёшим ўтиб қолди. 66га кирдим. Ҳозир жароҳат олишим мумкин.

- Андрей Александрович, «Динамо» фахрийлари сафида ўйнаяпсизми?

- Охирги марта ўйнаганимга икки йил бўлди. Белим оғрийди. Афтидан, вақтим ўтди.

- Асли москваликмисиз?

- Ҳа. Красная Пресняда туғилганман, ўша ерда истиқомат қиламан.

- Умуман олганда, «Спартак»нинг тумани. Қай тариқа «Динамо»га бориб қолгансиз?

- Ўшанда «Динамо» бутун Москва бўйлаб иқтидорли болаларни қидирган. Мен ҳам скаутлар назарига тушиб қолганман. Ўша кезлари Метростройдаги мактабда шуғулланардим. Ёзда футбол, қишда тўпли хоккей ўйнардим. Умуман олганда, бошқа спорт турлари билан ҳам шуғулланганман.

Стадион шундоқ уйимнинг орқасида бўлган. Бир дақиқа вақтим бўлса ҳам майдонга югурардим. Уйимиз яқинида денгиз пиёда қўшинлари қисми бор эди. Улар чет элга чиқиб келишарди. Биз улар билан сақич учун футбол ўйнардик.

- Кўпроқ ким ғалаба қозонарди?

- Бир сафар улар, бошқа сафар биз.

- Машҳур зарбангизни десантчиларга қарши ўйинларда ҳам қўллармидингиз?

- Ҳа. Катта йигит дарвозада турганда секин зарба йўллаб бўлмайди.

- «Динамо»га ўтишингиз ҳақида гаплашсак. Сизни мамлакатнинг энг кучли клубларидан бирига қандай таклиф қилишган?

- Ажойиб тарзда қабул қилишган. Ўшанда жамоада Лев Иванович Яшин, Валерий Маслов, Виктор Аничкин каби замонанинг машҳур футболчилари ўйнашарди. Мослашиб кетишим учун ёрдам беришган. Тез орада «Динамо» ўринбосарлари сафига киритилганман.

- Лекин кейинчалик Маҳач-қалъага йўл олгансиз...

- Ўшанда у ерда ҳам «Динамо» жамоаси бўларди. «Б» тоифада ўйнарди. Шу боис ҳам мени До-ғистонга жўнатишган. Хизмат қилиб, тажриба тўплаганман. Ўшанда ички қўшинлар аскари бўлганман. Маҳачқалъада ярим йил ўйнаганман. Кейин Москванинг «Динамо»си Доғистонга бориб, ўртоқлик учрашуви ўтказган. Ўйиним ёқиб қолгач, ярим йил ўтиб ортга қайтаришган.

- Кейин асосий таркиб ўйинчиси бўлганмисиз?

- Бирданига эмас. Константин Иванович Бесков аста-секин тушира бошлаган ва асосий таркибга тайёрлаб борган. Ниҳоят, 1972 йили асосий таркибнинг муқим ўйинчисига айланганман.

- Сиз ажойиб хотиралар билан эслайдиган мавсум қайси?

- Ўша йили собиқ иттифоқ терма жамоасида дебютимни нишонлаганман. Олимпиадада ўйнадим ва бронза медалини қўлга киритдим. Бунга қадар «Динамо», Александр Сергеевич ёзганидек, Европага ойна очганди. Чунки собиқ иттифоқ жамоалари орасида биринчи бўлиб еврокубок финалига чиққанди.

- Ўшанда «Динамо» «Глазго Рейнжерс»ни мағлуб этиши мумкинмиди?

- Ҳа. Биз шотландларга ҳеч қайси жиҳатдан имкониятни бой бермаганмиз. Лекин ахмоқона голларни ўтказиб юборганмиз. Қарасак, ҳисоб 0:3. Кейинчалик иккита жавоб тўпини киритганмиз.

Учинчисини ҳам уришимиз мумкин эди. Лекин шотландиялик мухлислар ўйин тугамасиданоқ майдонга югуриб чиқишган. Натижада учрашув финал ҳуштаги янграмасдан якунланган. Ўшанда тажриба етишмаганди.

- Сиз «Динамо» сафида чемпион ҳам бўлганмисиз?

- Ҳа. 1976 йили. Ўшанда иккита чемпионат бўлган - кузги ва баҳорги. Биз баҳорги чемпионатда ғолиб чиққанмиз. «Динамо» 11-чемпионлигини нишонлаганди. Ўша муваффақият охиргиси эканлигини ҳеч ким хаё-лига келтирмаганди.

- 29 ёшингизда «Динамо»дан «Пахтакор»га йўл олгансиз. У ерда иккинчи ёшлигингизни ўтагансиз. Сизнинг ўтишингизга авиаҳалокат сабаб бўлганми?

- Ўшанда Москва терма жамоаси сафида Бутуниттифоқ Спартакиадасида ғолиб чиққандим. Кейинчалик машъум воқеа юз берди. «Пахтакор»­нинг ҳалокати барчамизга таъсир қилганди. Ўша йигитларни яхши билардик. Қарама-қарши майдонга тушганмиз. Раҳбарият «Пахтакор»га ёрдам беришга қарор қилган.

Натижада мени Тошкентга жўнатишган. Олий лиганинг барча жамоаси ўз футболчисини Ўзбекистонга юборган. Мени энг тажрибали, деб сардорлик боғичини беришган.

Ўйиндан олдин «Тасаввур қилинг, улар бизга қараб туришибди. Майдонга тушамиз ва уларга ёқадиган ўйинни намойиш қиламиз», дердим. «Пахтакор»даги биринчи ўйинимдаёқ гол урганман.

- Тошкентга мослашиш қийин бўлганми? Ахир у ернинг ёзи жуда иссиқ.

- Шундай. 40-45 даража иссиқда ҳам ўйнашга тўғри келган. Лекин мен тез мослашиб кетганман.

- Тезда тошкентлик мухлислар ёқимтойига айлангансиз. Айтишларича, сизни фамилиянгиз туфайли ёқтириб қолишган экан. Чунки аввалроқ Ўзбекистонда Ёқубов фамилияли футболчи ўйнаган экан.

- Буни билмасдим.

- Айтганча, фамилиянгиз ноодатий. Авлодларингиз Беларусь ёки Польшадан бўлишганми?

- Тўғрисини айтсам, аниқ билмайман. Фамилиям менга отамдан ўтган. У оиламиздан эрта кетиб қолган. Онам мени ёлғиз тарбиялаган.

- «Пахтакор»да «Динамо»дагидан кўра кўпроқ гол ургансиз. Буни қандай изоҳлайсиз?

- Позициямнинг алмашгани сабаб бўлса керак. «Динамо»да чап қанотда ўйнардим. «Пахтакор»да марказга олишган ва ҳужумчи ортида ҳаракат қилганман. Натижада кўп гол урганман. «Зенит» дарвозасига бир ўйинда тўртта тўп киритганимни эслайман. 1982 йили эса чемпионат тўпурари бўлганман.

Лекин ҳеч қачон тўпурар бўлишни мақсад қилмаганман. Муҳими, йигитлар спорт устаси бўлишлари учун кучли олтиликка кириш ҳақида ўйлардим. Мен ўша пайт халқаро тоифадаги спорт устаси эдим. Ёш йигитларнинг «уста» бўлишлари камдан-кам учрарди.

- «Пахтакор»да маҳаллий футболчилардан ташқари, четдан келганлар ҳам ўйнашган. Жамоа гуруҳларга бўлиниб қолмаганмиди?

- Бунақаси бўлмаган. Жамоамиз аҳил ва иноқ эди. Лёша Петрушин билан мен «Динамо»дан боргандик. Дарвозабон Саша Яновский ва Сергей Бондаренколар «Зенит»дан. Маҳаллий футболчилардан Марат Кабаев, Нуриддин Амриев, Костя Новиков, Ҳусан Бойматовлар ўйнашган.

- Ўзбекистон - футбол мамлакатими?

- Шубҳасиз. Ўшанда ҳам, ҳозир ҳам шундай. Умид қиламанки, Ўзбекистон терма жамоаси тез орада халқаро ареналарда муваффақият қозонади.

- 1984 йили фаолиятингизни тугатгандингиз. Аммо ёзда яна «Пахтакор»да пайдо бўлдингиз...

- Москвани соғинганим учун уйга қайтгандим. «Динамо» машғулотларида қатнашдим. Жамоа таркибни ёшартиришни бошлаганди. 33 ёшли футболчи бу қолипга тўғри келмасди. Ҳали ўйнашни истардим. Шунда Тошкентдан қўнғироқ қилиб, ёрдам беришимни сўрашди. Натижада «Пахта-кор»га йўл олдим.

Тошкентликлар сафидаги дастлабки учрашувимда «Динамо» дарвозасига учта тўп киритганман. Жонажон жамоамни хафа қилиб қўйгандим. Афсуски, ўша йили «Пахтакор»ни қутқариб қолишнинг иложи бўлмади. Жамоа бир неча йилга олий лига билан хайрлашди.

- Лекин сиз фаолиятингизни тугатмадингиз. «Советский спорт»­нинг ёзишича, 1985 йилнинг қишида «Спартак»ка ўтишингиз керак бўлган. Лекин москваликлар сафида ўйнамагансиз. Нима учун?

- 34 ёшимда ўйнашни истардим. Шу боис ҳам Константин Бесковга мурожаат қилдим. Мавсумолди йиғинларда «Спартак» сафида бир нечта ўйинларда майдонга тушдим. Кейин эса иккинчи лигага - «Красная Пресня»га йўл олдим. Қайсидир маънода, «Спартак»нинг филиали. У ерда ёш Романцевнинг қўл остида тўп сурдим.

- Олег Ивановичнинг буюк мураббий бўлиши ўшандаёқ билинганми?

- Ҳа. Унинг кучли мутахассис бўлишини ҳис қилгандим.

- Сиз мураббийдан тўрт ёш катта бўлгансиз. Бу ишлашда қийинчилик туғдирмаганми?

- Мутлақо. Романцев Владикавказнинг «Спартак» жамоасига кетганида, бош мураббийликка мени тавсия қилган. Бир-икки йил ишладим. Кейин мураббийлик мен учун эмаслигини тушуниб етдим. Фаолиятимни «Пресня»да бошлаб, ўша ерда тугатдим.

- «Динамо» учун жонингиз ачишадими?

- Нимага ачишмасин?! Ахир «Динамо» буюк клуб-ку. Биринчи лигага тушиб кетишини ҳеч ҳазм қила олмадим. Умуман олганда, ҳар қандай жамоанинг қора кунлари бўлади. Мана, «Спартак», ЦСКА тушиб кетди ва қайта туғилди. «Динамо» билан ҳам шундай бўлади.

МАЪЛУМОТ УЧУН

АНДРЕЙ АЛЕКСАНДРОВИЧ ЯКУБИК

1950 йилнинг 24 августида Москвада туғилган. «Метрострой» спорт клуби тарбияланувчиси.

Ўйнаган жамоалари:

1970|1980 - «Динамо» (Москва)

1979|1984 - «Пахтакор» (Тошкент),

1985 - «Красная Пресня» (Москва).

«Пахтакор» сафида 141та ўйин ўтказиб, 73та гол урган.

Ютуқлари:

Олимпия ўйинларининг бронза медали соҳиби (1972)

Собиқ иттифоқ чемпиони (1976, баҳор)

Собиқ иттифоқ кубоги соҳиби (1977)

Кубок эгалари кубоги финалчиси (1972)

Виктор ХОХЛЮК