Осиё ўйинлари-2018нинг футбол мусобақалари давом этаётган бир паллада 1994 йили Ўзбекистон терма жамоаси билан тарихий ютуқни қўлга киритган футболчилар ҳақида ҳикоя қилишни бошлаймиз.

Бу галги қаҳрамонимиз - ўтмишнинг тўпурар ҳужумчиларидан бири Игорь Шквирин.

1991 йили Игорь собиқ иттифоқ чемпионатида фаолиятининг энг ёрқин дамларини ўтказди. 15та (айрим манбаларда 14та деб қайд этилган) гол уриб, мусобақа тўпурарлари рўйхатида иккинчи бўлган. 1991 йилнинг кузида «Пахтакор» Франциянинг «Сент-Этьенн» клубидан трансфер бўйича таклиф олди. У пайтларда 700 минг доллар катта сумма эди.

Шквириннинг трансфери деярли ҳал бўлганди. Ҳаттоки, футболчи гўё хайр­лашув интервьюсини бериб, ўзининг потенциал вориси сифатида Валерий Кечиновни (бир йилдан сўнг Ўзбекистон чемпионатининг энг яхши тўпурари ва мамлакатнинг тенгсиз футболчиси бўлган ҳужумчи) кўрсатганди.

Бироқ якунда томонлар келиша олишмади ва Игорь «Пахтакор»да қолиб, янги турнир - МДҲ чемпионатига тайёргарлик кўра бошлади.

Ўша кезлари «Пахтакор» таркибида маҳоратли футболчилар жамланганди. Бош мураббий Александр Тархановдан тортиб, Юрий Ковтун, Вали Қосимов каби футболчилар, клуб тарбия­ланувчилари ҳисобланган Миржалол Қосимов, Андрей Пятницкий, Илҳом Шарипов, Абдуқаҳҳор Маъруфалиев, Нўъмон Ҳасановларнинг номини тилга олиш кифоя.

Шунингдек, Юрий Перескоков, Геннадий Денисов, Олег Синелобовларни ҳам унутмаслик лозим. Жамоа олдига еврокубокларга йўл олиш вазифаси қўйилганди.

1 февралда, бешта клубнинг мураббий ва раҳбарлари «Москва клублари меморандуми»ни имзолашганидан сўнг орзулар саробга айланди. МДҲ чемпионати «туғилмай туриб ўлди». Мазкур ҳолат «Пахтакор»нинг етакчи ўйинчиларидан айрилишига сабаб бўлди.

Пятницкий Москванинг «Спартак» жамоасига ўтди, Денисов - Қосимов - Шквирин триоси эса Владикавказнинг «Спартак»и таркибига қўшилишди. Дарвоқе, Шквирин бир йилдан сўнг фаолиятини Исроилда давом эттиришни хоҳлади.

Аммо айнан қайси клуб экани номаълум. Воқеалар 1992 йили интернет ва википедия ривожланмаган даврга тўғри келганди. Ишқибозлар ва мутахассислар Шквиринни унута бошлашди.

1993 йили Ўзбекистон термаси бирданига икки энг яхши футболчиси - Пятницкий ва Кечиновдан айрилди. Ушбу футболчилар Россия миллий жамоасида ўйнашни ихтиёр этишди. Шу паллада ҳам Шквириннинг номини тилга олганлар кўп топилмади. 1993 йили терма кўп ўйин ўтказмагани сабаб, бунга деярли ҳожат қолмаганди.

1993 йилнинг декабрида ФИФА ижроқўмининг мажлисида Ўзбекистон футбол федерацияси ниҳоят, ташкилот аъзолигига қабул қилинди (бир ярим йил кечикиш билан) ва шу даврдан бошлаб, терма жамоалар ва клублар расмий мусобақаларда қатнашиш имконини қўлга киритишди.

1994 йили Марказий Осиё кубоги турнири Тошкент мезбонлигида ўтди. Бу ушбу минтақа жамоалари ФИФАга аъзо бўлганидан сўнг ўтказилган даст­лабки мусобақа эди. Термалар ўзларининг энг кучли таркибларини тўплашди.

Шу паллада Шквирин номзодига мурожаат этиш эҳтиёжи туғилди. Аммо ўша кезлари ЎФФ раҳбариятининг ўз позицияси бор эди: қаерда ўйнаётгани номаълум бўлган футболчини термага чақириш мумкин эмас.

- Ҳозир унинг қандай ҳолатда эканини ҳам билмаймиз-ку, - дейишди федерациядагилар.

Шквирин Исроилнинг қайси клубида ўйнаётганини аниқлаш ҳақида ҳеч ким ўйламади. Эслатиб ўтамиз, интернет ривожланмаганди.

Бундай вазиятда ўзини ҳурмат қиладиган журналист қандай йўл тутиши лозим? Маълумот йиғиши керак. Қандай қилиб? Хорижлик ҳамкасблар билан алоқалар ёрдам берди. Эътиборлиси, ўша журналистлар Исроилдан эмас, балки Белоруссиядан эди.

«ПрессБол» газетасида ишлаётган ҳамкасбларга қўнғироқ қилдим. Ҳа, айнан телефон орқали суҳбатлашдим, чунки 1994 йили интернет ва электрон почта каби қулайликлардан мосуво эдик.

«ПрессБол» журналистлари хориж чемпионатида тўп сураётган футболчиларни кузатиб, улар билан интервьюларни мунтазам чоп этиб боришарди. Улардан Игорни топишда ёрдам беришларини сўрадим. Ҳамкасбларим ўша кезлари «Бней Иегуда» клубида ўйнаган Сергей Герасимецга қўнғироқ қилишни маслаҳат беришди.

Шундай ҳам қилдим. Сергей бир ҳафта ичида Игорь билан учрашиб, ундан рухсат сўрагач, жавобини айтишини билдирди. 1994 йили интернетдан ташқари мобил телефонлар ҳам бўлмаганини унутмаслик лозим. Қўнғироқни фақат хонадондаги телефонга, Герасимец уйда бўлган паллада амалга ошириш мумкин эди.

Охир-оқибат Игорь суҳбатлашишга рози бўлиб, «Молодёжь Узбекистана» газетасига интервью берди ва Ўзбекистон термасига исталган пайт­да келишга тайёрлигини билдирди.

Шквириннинг уй телефони рақами эса миллий жамоа мураббийига берилди. Тўғри, Марказий Осиё кубогига Игорни чақиришмади, аммо Осиё ўйинларида қатнашиш учун келди. Қитъа мусобақасида у 8та гол уриб, энг яхши тўпурар номига сазовор бўлди.

Дарвоқе, Игорь «Туркистон» саройида ўтказилган тақдирлаш маросимига келолмади, чунки дарҳол клубига қайтиши лозим эди. Тадбирга унинг қайнонаси ташриф буюрди ва ўша ерда рўй берган воқеадан куёвини ҳам воқиф этди. Шквирин ўша воқеани тез-тез ёдга олади.

Маълум бўлишича, қайнонаси «Туркистон» саройи кириш қисмида турганида унинг ёнига бир киши келиб, Игорнинг биринчи мураббийи эканини айтган. Орадан ҳеч қанча вақт ўтмай, ёнига яқинлашган бошқа бир шахс саволга тутди:

- Сиз Игорнинг қайнонасимисиз? Мен унинг биринчи мураббийиман.

Аёл ҳайратини базўр яширди. Маълум вақтдан сўнг яна бир киши ёнига келиб, ўша гапларни такрорлади:

- Сиз Игорнинг қайнонасимисиз? Мен унинг биринчи мураббийиман.

Шу паллада аёлнинг сабри тугаб, сўради:

- Биринчи мураббийлари шунчалик кўпмисизлар?

- Мен сувга сакраш бўйича устозиман! - деди ўша киши.

Ҳа-ҳа, Осиё ўйинлари-1994 қаҳрамони фаолиятини айнан сувга сакраш спорт тури орқали бошлаган. Ушбу воқеани сизларга етказишдан мақсад шуки, ҳаётимиз тасодифларга тўла. Улар якунда ҳозирги эгаллаб турган ўрнимизга олиб келади.

Алишер НИКИМБАЕВ